آژانس فضایی اروپا سفینهای به فضا فرستاد که کهکشان راه شیری را با دقتی بینظیر به صورت سه بعدی اندازهگیری خواهد کرد. این سفینه اطلاعات یک میلیارد ستاره را ثبت میکند و قادر است میلیونها سیاره و جرم آسمانی کشف کند.
سفینه گایا پنجشنبه ۱۹ دسامبر (۲۸ آذر) توسط آژانس فضایی اروپا به فضا پرتاب شد. تا کنون هیچ تلسکوپی قادر نبوده با دقت تلسکوپی که در سفینه "گایا" نصب شده است کار کند.
تلسکوپ درون این سفینه قرار است پنج سال تمام تا عمق ۶/ ۱ میلیون کیلومتری فضای اطراف زمین را رصد و اطلاعات جمعآوری شده را به زمین مخابره کند.
نقطه لاگرانژ مکانی آرام برای جمعآوری اطلاعات
سفینه گایا پنجشنبه با یک موشک حامل روسی از ایستگاه فضایی در گویان فرانسه به فضا پرتاب شد. این سفینه در نقطه ال۲ -لاگرانژ مستقر خواهد شد. این نقطه محلی در اعماق فضا، چهار برابر دورتر از کره ماه است.
این نقطه به افتخار ستارهشناس ایتالیایی ژوزف لويس لاگرانژ که در قرن هجدهم میلادی مکان آن را به صورت تئوری محاسبه کرده بود، نقطه لاگرانژ نامیده شده است.
در نقطه لاگرانژ نیروی جاذبه زمین و خورشید طوری بر یکدیگر اثر میکنند که یک ماهواره که در مدار خورشید قرار گرفته همواره نسبت به کره زمین ثابت خواهد بود.
اگر از این نقطه زمین زیر نظر گرفته شود اینطور به نظر میرسد که بیوزنی کامل حاکم است.
مکانی که ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) در آن قرار گرفته، بر خلاف این مکان است. این ایستگاه در این مکان همواره در حال گردش به دور زمین است.
مزیت نقطه لاگرانژ اینجاست که سفینه گایا در فضا از آرامش بیشتری برخوردار است و چون محیط اطراف آن با سرعت تغییر نمیکند، تلسکوپ آن هم نیازی به تنظیم مکرر ندارد.
دوربین دیجیتالی با تواناییها بسیار
سفینه گایا دارای یک تلسکوپ آیینهای کلاسیک است که به شمار زیادی ردیابهای پیکسلی متصل است و میتوان آن را به دوربین دیجیتالی عظیمی با بیش از یک میلیارد پیکسل تشبیه کرد. لنز این دوربین به حدی قوی است که میتواند از فاصله یک هزار کیلومتری از یک تار موی انسان تصویربرداری کند.
این دوربین البته تواناییهای دیگری هم دارد. دوربین تلسکوپ سفینه گایا سه نوع ردیاب دارد که هر کدام یک وظیفه برعهده دارند: نخست ۶۲ ردیاب نجومی که اجرام آسمانی را اندازهگیری و موقعیت دقیق آنها را روشن میکنند.
سپس ۱۴ ردیاب تصویری که نور و امواج نوری که از هر ستاره منعکس میشود را تشخیص میدهند. این ردیابها میتوانند طیف رنگ هر ستاره را رمزگشایی کنند.
و در نهایت ۱۲ ردیاب پیکسلی که طیف امواج نوری هر ستاره را تشخیص میدهند. اطلاعاتی که این ردیابها جمعآوری میکنند به تشخیص عناصر تشکیل دهنده هر ستاره کمک میکند.
سفینه گایا قادر است صدها هزار ستاره خارج از منظومه شمسی را پیدا کند که برخی از آنها تا۵۰۰ سال نوری از این منظومه فاصله دارند. ردیابهای این سفنیه در مدت زمان مأموریت آن میلیونها گیگا بایت اطلاعات به زمین مخابره خواهند کرد.
تصاویر سه بعدی از منظومه شمسی
هدف مأموریت گایا کسب اطلاعات برای درک بهتر چگونگی تشکیل منظومه شمسی و کهکشان راه شیری است. این سفینه نه تنها حرکت ستارگان و اجرام آسمانی را مشخص میکند بلکه قادر است ترکیبات شیمیایی هر یک از آنها را تشخیص دهد و در نهایت دستهبندی کند. به این ترتیب پژوهشگران میتوانند تاریخ تشکیل جهان را تا پیش از زمان انفجار بزرگ محاسبه کنند.
گایا همچنین در موقعیتی است که میتواند انحنای امواج نور در میدانهای گرانشی مرموز در فضا را محاسبه کند.
بینظمی امواج نور که در میدانهای گرانشی، به عنوان مثال در نزدیکی اجرام سنگین و بزرگ آسمانی، پیشمیآیند با تئوری نسبیت آلبرت انیشتن قابل توضیح است.
پژوهشگران امیدوارند که با اطلاعات سفینه گایا به درک بهتری از فضا، زمان و نیروی گرانش دست یابند.
در پی سیارکها و دنبالهدارها
جمعآوری اطلاعات از کوتولههای قهوهای هم بخشی از مأموریت این سفینه است. کوتولههای قهوهای ستارههای کم سویی هستند که تقریبأ به صورت نامرئی در فضا در حرکتاند.
پژوهشگران همچنین از انفجار ستارهها در پایان دوره زندگیشان در شگفت هستند. گایا قادر است تا ده هزار از این اجرام آسمانی را که به "سوپرنووا" مشهورند در کهکشانهای دور ردیابی کند. اطلاعات که گایا جمعاوری میکند به دانشمندان این امکان را میدهند که تشخیص دهند از روی زمین چه زمانی و در چه مکان میتوان انفجار این اجرام را مشاهده کرد.
جستجوی سیارکها و دنبالهدارها هم بخشی از مأموریت سفینه گایاست. برخی از این اجرام آسمانی میتوانند برای کرهزمین خطرناک باشند. گایا میتواند موقعیت حدود ۲۰۰ هزار سیارک و دنبالهدار از پیش شناخته شده را هم با دقتی بینظیر اندازهگیری کند. این اطلاعات سپس در یک سیستم هشدار دهنده ضبط خواهند شد.
DW.DE ثبت دامنه
|